آفات گياهان زينتی
سموم معدني
- گوگرد معدني
- تركيبات آرسنيكي
- تركيبات فلوئوره
از ديگر ترکيبات معدني مي‌توان به ترکيبات آرسنيکي و ترکيبات فلوئوره اشاره کرد که اين ترکيبات بطور كلي در روي گياهان ايجاد گياه سوزي مي‌کنند، و در حال حاضر کاربرد آن‌ها بسيار محدود مي‌باشد. از جمله ترکيبات معدني که هنوز هم به صورت کم و بيش و در رابطه با برخي از آفات و عوامل بيماريزا کاربرد دارد گوگرد است که براي مبارزه با قارچ‌ها استفاده مي‌شود. ولي گوگرد، بر روي حشرات مفيد، مخصوصاً بر روي کنه‌هاي شکارگر اثرات مخربي دارد و لذا کاربرد بسيار محدودي دارد.
گوگرد معدني
تركيبات آرسنيكي
- گِل گوگرد
- محلول در آب (آرسنيك سفيد، ارسنيات سديم، ارسنيت سديم)
- گوگرد آسيابي
- غير محلول در آب (سبز پاريس، ارسنيات كلسيم، ارسنيات سرب)
- گوگرد قابل تعليق در آب
- گوگرد کلوئيدي
- مخلوط پلي‌سولفور
تركيبات فلوئوره
- فلوئوريد سيدم
- فلوئوروآلومينات سديم
- فلوئوروسيليكات سديم
- فلوئوروسيليكات باريوم
روغن‌ها
دومين گروه سموم روغن‌ها هستند. روغن‌ها به شکل‌هاي معدني، حيواني و گياهي در مبارزه با آفات کاربرد دارند، ولي بيشترين کاربرد آن‌ها مربوط به روغن‌هاي نفتياست. در گذشته ترکيبات روغني که از نفت استخراج مي‌شدند، براي مبارزه با آفات و مخصوصاً شپشك‌ها و کنه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گرفتند كه به شدت ايجاد گياه
سوزي مي کردند. اما ترکيباتي که در حال حاضر مورد استفاده قرار مي گيرند گياه سوزي ندارند. درجه سلفوناسيون ترکيباتي که در تابستان براي مبارزه مورد استفاده قرار مي گيرد.بين 90 تا 98 درصد و براي ترکيباتي که در زمستان مورد استفاده قرار مي گيرد بين ۷۰ تا 90 درصد مي گيرد.
درجه سولفوناسيون مقدار درصد هيدروكربن‌هاي اشباع نشده، خارج شده از روغن (در مراحل تصفيه) مي‌باشد. به اين معني كه اگر روغني داراي درجه سولفوناسيون 98 درصد مي باشد. حدود 98 در صد از هيدرو کربن هاي اشباع نشده آن در طي مراحل تصفيه از روغن خارج شده اند.
هيدروکربن‌هاي کلره
گروه ديگري از سموم هيدروکربن‌هاي کلره هستند و از اولين سموم آلي مصنوعي هستند که توسط بشر براي مبارزه با آفات ساخته شده‌اند. علي‌رغم خدمات بسيار ارزنده‌اي که در طي جنگ جهاني به انسان کرده‌اند، بعد از مشخص شدن پايداري بسيار شديد آن‌ها در طبيعت، بسيار محدود شدند. اين سموم بصورت انتخابي عمل نمي‌كنند و همه‌ي اجزاء طبيعت، اعم از انسان و ساير گروه‌هاي جانوري را تحت تاثير قرار مي‌دهند. بعلاوه در بافت‌هاي چربي نيز تجمع پيدا مي‌كنند. تركيبات كلره نيز به چند دسته تقسيم‌بندي مي‌شوند كه عبارتند از:
1– ددت و آنالوگ‌هاي آن (دِدِت متوکسي کلر)
۲– هگزا آلکروسيلکوهگزان يا گامکسان (ليندين)
۳– سيکلودين‌ها (آلدرين، دي‌آلدرين، هپتاکر ، کلردان و آندوسولفان )
۴– پلي کلروترپن ( توکسافن و استروبان)
ددت - از جمله سمومي که براي مبارزه با آفات ساخته شده است ولي بعد از آن، آنالوگ‌هاي مختلفي از اين سم در مبارزه با آفات مورد استفاده قرار گرفتند.
گامكسان - يکي از سموم اين گروه به نام ليندين براي مبارزه با آفات ريشه خوار مثل سوسک‌هاي ريشه خوار خانواده (Scabaeidae) مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
پلي كلروترپن – از جمله اين حشره‌کش‌ها توکسافن است که در گذشته کاربرد بسيار زيادي در مبارزه با آفات پنبه داشته ولي در حال حاضر سموم بهتري جايگزين آن شده است.
حشره كش‌ها
گروه ديگر از حشره‌کش‌ها، حشره‌کش‌هاي گياهي هستند. گياهان از حدود ۴۰۰ ميليون سال قبل بر روي کره زمين زندگي مي‌کردند و براي مقابله با آفات، ترکيبات مختلفي در آن‌ها تکامل پيدا کرده است. برخي گياهان خواص ضد تغذيه دارند و برخي در مواردي منجر به مرگ حشرات مي‌شوند. استفاده از حشره‌کش‌هاي گياهي در حال حاضر بسيار محدود شده است. علي‌رغم اينکه در برخي از کشورهاي آفريقايي در حال حاضر هم تعدادي از گياهان را براي استحصال سم، کِشت مي‌کنند.
از مهم‌ترين حشره‌کش‌هاي گياهي عبارتند از:
الف) نيکوتين؛ که از ترکيبي از بعضي گياهان مانند(Nicotina rustica) و (Nicotina tubacum)استخراج مي‌شود و بر عليه شته‌ها و ساير حشرات مکنده مثل زنجرک‌ها، بسيار موثر است.
ب) روتنون؛ که از گياهاني مانند (Derris elliptica) استخراج مي‌گردد و بر روي حشرات مکنده فوق‌العاده موثر است. اين سم روي ماهي‌ها هم تاثير مي‌گذارد.
ج) ريانودين؛
د) پيرترين؛ (Pyrethrins) که سابقه‌ي کار با آن‌ها بسيار قديمي است و اولين بار در ايران و توسط ايراني‌ها استفاده شده است، و از گياهان كريزان‌تِموم (Chrysantemum) استخراج مي‌شود.
امروز ترکيبات متعددي بر اساس (Pyrethrins) ساخته شده است و بر عليه بسياري از حشرات بکار گرفته مي‌شوند مانند آلترين، دلتامترين، سپترامترين و تعداد ديگر که سموم تماسي و گوارشي هستند و اثر ضربه‌اي بسيار شديدي دارند.
سموم فسفره
گروه ديگر از سموم، سموم فسفره هستند که بسيار متنوع و داراي گروه‌هاي متعددي مي‌باشند و در مقايسه با سموم کلره داراي مزايا و معايبي مي‌باشند. سموم فسفره عبارتند از:
- مشتقات اسيد فسفريک (تترااتيل پيروفسفات، هپتنوفوس، ديکرووس، فسفاميدون، ديکروتوفوس و مونوکروتوفوس و غيره)؛
- مشتقات اسيد فسفر و تيوبيک (پاراتيون، متيل پاراتيون، اكسي دي متون متيل، فنيتروتيون، فنتيون، ديازينون، فوکسيم، پيريمفوس متيل، پروپتامفوس، تري ازوفوس)؛
- مشتقات اسيد فسفر و دي تيوئيک (مالاتيون، آزينفوس متيل، فوزالون، اتيون، فوسمت، متيرا تيون، فنتوات، فوريت، تيومتون، ديمتوات، فورموتيون)؛
- مشتقات اسيد فسفريک (نظير تري کلروفن)؛
- مشتقات فسفر و آميدات (متاميدوفوس، آسفات).
مزاياي سموم فسفره
1- داراي تاثير سريع هستند؛
2- در طبيعت دوام زيادي ندارند؛
3- اثر كنه‌كشي و حشره‌كشي آن‌ها از تركيبات كلره شديدتر است؛
4- در بافت چربي و زنجيره‌هاي زيستي تجمع پيدا نمي‌كنند؛
5- ميزان مصرف آن‌ها در واحد سطح نسبت به تركيبات كلره كمتر است.
معايب سموم فسفره
1- بروز مقاومت در آفات بويژه آفات چند نسلي؛
2- سميت شديد براي انسان و جانوران خونگرم؛
3- طيف تاثير وسيع آن‌ها باعث ظهور آفات ثانوي مي‌شود.
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com